در این مقاله قصد داریم شما را با اجزای کولر ماشین آشنا کنیم. اما چرا دانستن اجزای کولر ماشین ضروری است؟ به این دلیل که شما ممکن است در تابستان و اوج گرما به مشکل خرابی کولر بخورید و ندانید که مشکل از کجاست. و یا ممکن است در مسیر خارج از شهر باشید و تلفنی با یک مکانیک در تماس باشید. در چنین حالتی لازم است که با اجزای کولر اشنا باشید تا بتوانید نسبت به تعمیر آن اقدام کنید. در ادامه شما را با این اجزا آشنا خواهیم کرد.

برای استعلام قیمت لوازم یدکی ماشین سنگین روی لینک بزنید.

اجزای کولر ماشین

کمپرسور:

 کمپرسور وسیله ای است که گاز مبرد را در کولر خودرو به حرکت در می آورد. این قسمت حساس با چرخاندن گاز در اجزای سیستم مانند قلب سیستم عمل می کند. کمپرسور گاز مبرد را از اواپراتور به کندانسور و سپس به داخل کپسول خشک کن منتقل می کند و به اواپراتور برمی گردد. کمپرسورهای مورد استفاده در سیستم های کولر خودرو باید دارای ویژگی هایی از قبیل وزن و حجم متناسب با قدرت موتور باشند تا در هنگام نصب به راحتی در محل مورد نظر قرار گرفته و بار اضافی به موتور خودرو وارد نشود.

کندانسور:

 کندانسور یکی از اجزایی است که وظیفه تبادل حرارت را بر عهده دارد. کندانسور گرمای جذب شده توسط اواپراتور را از گاز مبرد داخل سیستم به هوای محیط خارج از کابین خودرو منتقل می کند.

برای خرید چراغ جلو کامیون کلیک کنید.

کپسول خشک کن:

 کپسول خشک کن به عنوان منبع ذخیره گاز مبرد و جاذب رطوبت گاز عمل می کند. معمولاً این کپسول دارای کلید ایمنی برای قطع خودکار کمپرسور در زمانی که فشار گاز کمتر از حد تعریف شده است می باشد. روی این کپسول یک دریچه شیشه ای برای دیدن گاز وجود دارد.

اواپراتور:

 یکی دیگر از بخش های اصلی سیستم کولر خودرو، اواپراتور است. اواپراتور مجموعه ای از قطعات است که وظیفه کاهش گرمای هوای کابین خودرو را بر عهده دارد. وظیفه مهم دیگر این قطعه جذب رطوبت از هوای داخل کابین است. جریان سریع هوای ایجاد شده توسط فن برقی با عبور از سطح کویل اواپراتور، سرمای ایجاد شده توسط کویل را از طریق کانال ها و دریچه های هوا به داخل کابین خودرو منتقل می کند. عمل ایجاد سرما توسط کویل اواپراتور باعث می شود رطوبت هوای داخل کابین تقطیر شده و قطرات آب ایجاد شده از طریق لوله مخصوص به بیرون کابین خودرو منتقل شود. سیستم کولر خودرو دارای دو کلید کنترلی است که یکی از آنها در زمان کم یا زیاد شدن فشار گاز کمپرسور را از مدار خارج می کند و دیگری از تشکیل یخ در داخل محفظه اواپراتور جلوگیری می کند. عملکرد نادرست هر یک از این دو سوئیچ می تواند باعث از کار افتادن کل سیستم شود.

 مجموعه لوله و شلنگ:

شیلنگ های موجود در سیستم تهویه مطبوع خودرو وظیفه ایجاد اتصالات بین اجزای مختلف سیستم را بر عهده دارند. این شیلنگ ها به دلیل شرایط کاری خاص باید استانداردهای خاصی را رعایت کنند.

کلید تهویه مطبوع:

 این قطعه در سیستم کولر خودرو وظیفه خاموش و روشن شدن کولر را بر عهده دارد که در خودروهای مختلف به اشکال مختلف وجود دارد که به کلید A/C معروف است. معمولاً یک لامپ LED وظیفه نمایش وضعیت روشن یا خاموش بودن این کلید را بر عهده دارد. لازم به ذکر است که در برخی خودروهای امروزی با روشن شدن خودرو این قسمت حذف شده و سیستم تهویه مطبوع فعال می شود و فقط نیاز به تنظیم دما دارد.

 فن کولر:

 هنگامی که از فن برقی استفاده می شود، می توان آن را روی کندانسور یا رادیاتور نصب کرد. اگر فن کندانسور جلوی رادیاتور خودرو نصب شده باشد، در این حالت فن به گونه ای نصب می شود که هوا را از بیرون مکیده و آن را روی سطح کندانسور می دمد (حالت محرکه). اگر فن کندانسور پشت کندانسور و جلوی موتور نصب شود، هوا را از سطح کندانسور می مکد و آن را به سمت موتور می دمد.

شیر انبساط:

 این دستگاه مقدار صحیح گاز ورودی از کندانسور به اواپراتور را از طریق فیلتر تعیین می کند. این قطعه نیز باعث میشود فشار مبرد به طور ناگهانی کاهش یابد. هنگامی که کمپرسور شروع به کار می کند، شیر انبساط باز می شود و مبرد مایع با عبور از صافی مربوط به ورودی مایع فشار قوی به گاز فشار قوی تبدیل می شود. هنگامی که اواپراتور به مبرد بیشتری نیاز دارد، شیر انبساط اجازه می دهد تا مبرد کم فشار مورد نیاز وارد کویل اواپراتور شود. شیر انبساط تعادل بین بار داغ و خنک کننده بهینه اواپراتور را حفظ می کند.

رابطه بین مصرف سوخت و روشن کردن کولر

سیستم تهویه مطبوع خودرو با تسمه به کمپرسور موتور متصل است که در هنگام استفاده از کولر مصرف سوخت را افزایش می دهد. بر اساس نتایج به دست آمده توسط کارشناسان خودرو، به طور متوسط چهار تا پنج اسب بخار از قدرت موتور برای راه اندازی و راه اندازی سیستم تهویه مطبوع اختصاص می یابد. به همین دلیل است که به طور محسوسی شاهد تنبلی موتور در هنگام روشن بودن کولر خواهیم بود. در این صورت میزان افزایش مصرف سوخت به طور متوسط دو لیتر در هر صد کیلومتر افزایش می یابد.

راهکارهایی برای استفاده بهینه از کولر خودرو

در شروع فصل گرما از سالم بودن کولر خودرو و کافی بودن فشار گاز آن مطمئن شوید. کولر خودرو فضای مناسبی برای رشد باکتری ها و قارچ ها می باشد. بنابراین برای کاهش مشکلات ریوی و پوستی و همچنین استفاده بیشتر از خنکی کولر باید فیلترهای هوای سیستم تهویه را تمیز یا تعویض کرد. استفاده از کولر در داخل خودرو میزان قارچ ها و آلودگی هوا را تا 80% کاهش می دهد.

تا حد امکان، ماشین خود را زیر آفتاب شدید پارک نکنید. اگر مجبور هستید، هنگام بازگشت، چند دقیقه شیشه ها را پایین بیاورید و بدون اینکه کولر را روشن کنید. و در حد امکان اجازه دهید دمای درون خودرو به حد تعادل برسد تا با روشن کردن کولر فشار کمتری به آن وارد شود .

هنگامی که کولر کار می کند - به خصوص در خودروهای کمتر از شش سیلندر - قدرت ماشین کاهش می یابد. در این شرایط از حرکت با سرعت بالا به خصوص در مسیرهای طولانی خودداری کنید و بی جهت پدال گاز را فشار ندهید. در غیر این صورت نه تنها فشار بیشتری به موتور خودرو وارد می کنید، بلکه مصرف سوخت را نیز افزایش می دهید.

 هنگام رانندگی در ترافیک شدید یا بالا رفتن از تپه های شیب دار، بهتر است کولر را برای چند دقیقه خاموش کنید یا از تنظیمات پایین تری استفاده کنید، زیرا در این شرایط معمولاً موتور خودرو تحت فشار بیشتری قرار می گیرد.

 هنگامی که کولر در حال کار است، حرکت با پنجره های باز توصیه نمی شود. بستن پنجره ها فشار کمتری به کولر وارد می کند و باعث کاهش قابل توجه مصرف سوخت می شود. علاوه بر این، اگر حتی یک پنجره باز باشد، هوای خنک داخل خودرو به راحتی و به سرعت از بین می رود.

روش های نگهداری سیستم کولر

شیشه نصب شده در قسمت بالایی کپسول ذخیره و خشک کن گاز جهت مشاهده عبور گاز در مدار گاز سیستم می باشد. زمانی که گاز مایع به اندازه کافی در مدار وجود داشته باشد، مایع سفید پرفشار با حباب های فراوان در حال عبور از زیر شیشه دیده می شود. اگر فقط حباب ها را همراه با فوم کم فشار می بینید، گاز مایع به اندازه کافی در سیستم وجود ندارد و اگر حباب و مایع سفید در مدار مشاهده نشد، سیستم کولر شما بدون گاز است.

درصورتی که کولر خودرو گاز ندارد یا گاز آن کمتر از حد معمول است از روشن کردن آن خودداری کنید. در صورت عدم رعایت این موضوع، کمپرسور کولر آسیب می بیند.هنگام شارژ گاز، مطمئن شوید که گاز سیستم کولر شما با گاز دیگری مخلوط نشده باشد و همیشه از گازی استفاده کنید که با سیستم کولر خودرو شما سازگار است.

 مطمئن شوید که لوله تخلیه اواپراتور مسدود نشده باشد. در این صورت، آب جذب شده توسط اواپراتور به داخل خودرو نشت می کند. مطمئن شوید که سیستم کولر خودرو هنگام استارت زدن خاموش است. قبل از روشن کردن سیستم، بهتر است اجازه دهید موتور ماشین کمی گرم شود.سیستم کولر خودرو را در دور و دور موتور بالا روشن نکنید. بهترین زمان برای راه اندازی سیستم قبل از رانندگی یا با سرعت بسیار پایین است. البته خاموش کردن سیستم خنک کننده با هر سرعتی بی خطر است و هیچ خطری ایجاد نمی کند.

 انواع گازهای موجود برای کولر خودرو

اولین گازی که برای کولرهای ماشین استفاده شد R11 بود. در آن سال ها انواع محدودی از خودروها به کولر مجهز می شدند و به همین دلیل این گاز قابل استفاده نبود. نسل بعدی که جایگزین R11 شد R12 نام داشت و تا سال 1992/1371 برای تمامی محصولات تولید شده استفاده می شد. این گاز به دلیل خواص حرارتی و ترمودینامیکی مطلوبی که داشت هیچ اثر شیمیایی بر فلزاتی مانند آلومینیوم، مس، آهن، فولاد و ... نداشت و به راحتی با روغن های معدنی قابل استفاده بود. این گاز پس از مدت ها به دلیل تاثیر مخربی که بر محیط زیست داشت از چرخه فعالیت خارج شد. بعد از آن نوبت به گاز R134a رسید. گاز ایمن با خاصیت جذب و انتقال سریع حرارت. این گاز غیر قابل اشتعال و غیر سمی است و در مجاورت سرما پایداری شیمیایی و حرارتی خوبی از خود نشان می دهد. همچنین R134a هیچ واکنشی به لایه اوزون ندارد، اما مانند نسل های قبلی خود در صورت انتشار در هوا باعث گرم شدن کره زمین می شود، البته مقدار آن بسیار کمتر از نمونه های قبلی است.